Co to jest?
To grupa zabiegów okulistycznych w zakresie głębokich struktur gałki ocznej, tj. położonych za soczewką. Dosłownie witrektomia oznacza zabieg polegający na wycięciu ciała szklistego, a więc żelowej substancji wypełniającej wnętrze gałki ocznej. Może ona jednak służyć również leczeniu wielu chorób siatkówki oka, czyli delikatnej tkanki odpowiedzialnej za widzenie.
Jest to zabieg ratujący nie tylko wzrok, ale i samo oko m.in. w przypadku infekcyjnego zapalenia wnętrza gałki ocznej. Wykonywany jest również po urazach oka, zwłaszcza tych, w których zranieniu uległy ściany gałki ocznej. Witrektomia wykonana do 2 tygodni od urazu pozwala na odzyskanie sprawności oka, nawet gdy po urazie nie ma poczucia światła w uszkodzonym oku.
Na czym polega?
Jest to zabieg operacyjny polegający na wykonaniu bardzo małych (poniżej 1mm długości) nacięć w ścianie gałki ocznej. Za ich pośrednictwem do wnętrza oka wprowadza się narzędzia i substancje niezbędne do wykonania zabiegu. W zależności od rodzaju choroby oko wypełnia się:
- płynem fizjologicznym,
- gazem (zanika po 2-4 tygodniach),
- olejem silikonowym (głównie w oczach z zaawansowanymi zmianami chorobowymi lub po urazach – olej wymaga późniejszego usunięcia).
Operacja w większości przypadków nie wymaga założenia szwów, a pacjent przebywa w ośrodku tylko jeden dzien. Pierwsza kontrola pooperacyjna wykonywana jest do 2 tygodni po zabiegu, a kolejna po 4-6 tygodniach. Niektóre przypadki wymagają nieco częstszych wizyt kontrolnych.
Co można leczyć za pomocą witrektomii?
Witrektomia pomaga leczyć szereg chorób. Są to między innymi:
- odwarstwienie siatkówki – delikatnej i niemożliwej do zastąpienia struktury, której odłączenie od ściany gałki (co można porównać do tapety zerwanej ze ściany) skutkuje utratą widzenia („zasłona przed okiem”),
- krwotoki do wnętrza gałki ocznej niezależnie od ich przyczyny, gdyż często już samo usuniecie krwi daje niemal natychmiastową poprawę widzenia,
- zmętnienia ciała szklistego o różnych przyczynach,
- błony przedsiatkówkowe powodujące zniekształcenie obrazu i pogorszenie widzenia,
- otwory w plamce,
- retinopatię cukrzycową w różnych stadiach zaawansowania oraz cukrzycowy obrzęk plamki, w którym zmiany cukrzycowe dotykają najważniejszego dla widzenia miejsca –plamki żółtej,
- obrzęk plamki po zakrzepach żyły środkowej siatkówki (zarówno po zakrzepie pnia głównego lub gałązki żyły) oraz po zapaleniach błony naczyniowej,
- niektóre przypadki zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem.
Dostepne w:
Ocho w Krakowie
OCHO w Lubartowie
OCHO w Lublinie
OCHO w Nałęczowie
OCHO w Rzeszowie
OCHO w Zwoleniu
FAQ
Co to jest witrektomia?
Witrektomia to grupa zabiegów okulistycznych w zakresie głębokich struktur gałki ocznej tj. położonych za soczewką. Witrektomia to dosłownie wycięcie ciała szklistego, ale służy ona przede wszystkim leczeniu wielu chorób siatkówki oka – delikatnej tkanki odpowiedzialnej za widzenie. Operacja ta stosowana jest w leczeniu m.in. odwarstwienia siatkówki, zaawansowanej retinopatii cukrzycowej, krwotoków do wnętrza oka różnego pochodzenia, chorób plamki żółtej – błony przedplamkowe, otwory w plamce. Witrektomia jest zabiegiem ratującym wzrok oraz oko w przypadku ciężkich zapaleń wnętrza gałki ocznej oraz w poważnych urazach oka. W tych przypadkach należy operację wykonać jak najszybciej, gdyż czas jaki upłynął od początku infekcji lub urazu do wdrożenia leczenia decyduje o jego powodzeniu.
Co to jest fakowitrektomia i kiedy się ją wykonuje?
Jest to operacja łączona, obejmująca oprócz samej witrektomii także usuniecie soczewki własnej pacjenta. Soczewkę usuwa się metodą fakoemulsyfikacji (patrz FAQ – zaćma). Ten etap zabiegu poprzedza wykonanie właściwej witrektomii. Operację łączoną wykonujemy najczęściej wtedy, gdy soczewka własna chorego jest zmętniała (zaćma) i utrudnia dobre uwidocznienie struktur tylnego odcinka oka.
Czy witrektomię wykonuje się laserem?
Do wykonania witrektomii, czyli wycięcia ciała szklistego oraz usunięcia nieprawidłowości z powierzchni siatkówki (błon, trakcji, krwi ec.), używa się noża pneumatycznego (witrektom) połączonego ze specjalistycznym aparatem służącym do przeprowadzenia zabiegu przez mikronacięcia. W tego rodzaju chirurgii wykorzystujemy także laser okulistyczny, ale jako urządzenie pomocnicze do leczenia samej siatkówki, np. w retinopatii cukrzycowej, lub do wzmocnienia siatkówki po jej przyłożeniu – laseroterapia przedarć obwodowych siatkówki lub obszarów zwyrodnień.
Jak długo trwa taka operacja?
Czas zabiegu zależy od tego z jakiego rodzaju problemem medycznym mamy do czynienia. W przypadku usunięcia błony przedplamkowej lub zamykania otworu w plamce zazwyczaj nie przekracza 1 godziny, ale jeśli mamy do czynienia z odwarstwienia siatkówki czy proliferacyjna retinopatią cukrzycową czas operacji może się wydłużyć
Czy będę usypiany podczas zabiegu?
Większość operacji witrektomii/fakowitrektomii nie wymaga znieczulenia ogólnego. Zazwyczaj stosujemy znieczulenie miejscowe - podajemy środek znieczulający wokół operowanego oka, a dodatkowo dożylnie leki wyciszające i przeciwbólowe. Czasami, zwłaszcza gdy mamy do czynienia ze skomplikowaną sytuacją w samym oku (np. zmiany pourazowe, trakcyjne odwarstwienie siatkówki), lub przewidujemy brak współpracy pacjenta (dzieci, osoby niepełnosprawne intelektualnie, choroby przebiegające z drżeniem głowy lub całego ciała), stosujemy znieczulenie ogólne.
Czy zabieg jest bolesny?
Zabieg nie jest bolesny. Operację przeprowadzamy w znieczuleniu miejscowym z dodatkowym wsparciem anestezjologa, który podaje leki uspokajające, a także - profilaktycznie - leki przeciwbólowe. Przed zabiegiem podajemy zastrzyk w okolicę oka z mieszanką leków miejscowo znieczulających, aby wyłączyć czucie bólu w obszarze poddawanym operacji. Przy podawaniu zastrzyku pojawi się ukłucie i uczucie niewielkiego rozpierania wokół oka, ale potem przez cały okres zabiegu i do 3 godzin po nim czucie jest wyłączone.
Czy mogą wystąpić powikłania po zabiegu?
Każda interwencja chirurgiczna wiąże się z potencjalnym ryzykiem powstania powikłań zarówno śród- jak i pooperacyjnych. Powikłania te w chirurgii okulistycznej są na szczęście bardzo rzadkie i odpowiednio wcześnie rozpoznane mogą być skutecznie leczone.
Jakie mogą być powikłania po zabiegu witrektomii?
Najczęściej są one łagodne i przemijające – obrzęk spojówki, wylew krwi pod spojówkę, niewielkie krwawienie do wnętrza oka, obrzęk siatkówki po peelingu plamki, obrzęk rogówki po fakowitrektomii. Wszystkie one ustępują samoistnie. Poważne powikłania po operacji są bardzo rzadkie, ale mogą być skutecznie wyleczone. Należa do nich: odwarstwienie siatkówki, krwotok do wnętrza oka, zapalenie infekcyjne wnętrza gałki ocznej. Wszystkie wymagają pilnej reoperacji, dlatego na karcie informacyjnej widnieje ostrzeżenie: „w razie nagłego bólu i zaniewidzenia prosimy o natychmiastowy kontakt z Ośrodkiem”.
Jak długo po zabiegu mam prowadzić oszczędny tryb życia?
Zazwyczaj prosimy, aby pacjent ograniczył swoją normalną aktywność do miesiąca czasu po zabiegu. Chodzi tu głównie o nadmierny wysiłek fizyczny (podnoszenie ciężkich rzeczy, uprawianie sportu wyczynowego, praca fizyczna zwłaszcza w warunkach zapylenia - budowa, warsztaty samochodowe). U pacjentów, którym podano do oka gaz, ważne jest utrzymywanie przez kilka dni głowy w określonej pozycji (najczęściej – z twarzą do dołu), co dodatkowo ogranicza ich normalną aktywność. Ponadto gaz pozostawiony w oku początkowo przesłania widzenie, co wyklucza prowadzenie samochodu, czy oglądanie telewizji. Dodatkowo po podaniu gazu prosimy, aby przez około miesiąc nie latać samolotami, ani nie wyjeżdżać w wysokie góry – gaz na większych wysokościach może się nadmiernie rozprężać i powodować bolesny wzrost ciśnienia w oku.
Czy muszę operację robić teraz, czy mogę poczekać i jak długo?
Optymalny czas operacji zależy od tego, jaką chorobę leczymy. W przypadku odwarstwienia siatkówki, zwłaszcza gdy plamka żółta jest przyłożona, operację trzeba wykonać w trybie pilnym, podobnie w oku pourazowym czy w przypadku zakażenia. Choroby plamki – błony przedplamkowe, obrzęk z trakcją czy otwór w plamce nie wymagają operacji natychmiast, ale zbyt długie zwlekanie z leczeniem może ograniczyć efekt zabiegu, mimo jego prawidłowego przeprowadzenia. Jeśli patologia w oku tkwi zbyt długo, wówczas może dojść do istotnego i trwałego ograniczenia funkcji siatkówki mimo jej usunięcia.
Czy po zabiegu muszę zostać na oddziale?
Operacja odbywa się w trybie jednodniowym. Pacjent po operacji jest pod kontrolą personelu medycznego placówki. Czas trwania pobytu pacjenta jest uzależniony od jego samopoczucia. Po otrzymaniu karty informacyjnej z hospitalizacji może opuścić szpital.
